Storczykowe ciekawostki
Nierzadko podczas mojej przygody z uprawą storczyków przydarzały mi się rzeczy dziwne, a jednocześnie zaskakujące. Z tego powodu powstał kolejny artykuł o storczykach. Poprzednie znajdziesz tutaj: Pielęgnacja Storczyków część 1 i Pielęgnacja Storczyków część 2. W dzisiejszym wpisie będzie trochę ciekawostek, które swoje źródło mają w książkach, jak i opisów sytuacji z którymi spotkałam się podczas pielęgnacji mojej wesołej gromadki. Być może niektóre z nich przydadzą się i Tobie, więc zapraszam.
Gdzie rosną storczyki?
W sumie to występują prawie wszędzie. Nie znajdziemy ich jedynie na Antarktydzie. Wśród nich mamy największą grupę storczyków: epifity. Rosną one na innych roślinach, zazwyczaj drzewach, ale też lianach, wśród których również znajdziemy storczyki (np. znana wszystkim wanilia). Epifity w suchym klimacie potrafią znaleźć sobie miejsce nawet na kaktusach. Poza nimi wyróżnia się także geofity rosnące na ziemi i litofity przyczepiające się do skał.
Zapylanie
Rozmnażanie się storczyków to bardzo interesujący temat. Rośliny te, w zależności od gatunku, wypracowały sobie różne sposoby na wabienie zwierząt zapylających. Orchidee są zapylane przez błonkówki, motyle, owady dwuskrzydłe, a także ptaki, m. in. kolibry. W zależności od tego jaki typ zwierzęcia zapylającego jest wabiony, kwiat może wykazywać różne walory kolorystyczne jak i zapachowe. Przykładowo storczyki zapylane przez motyle dzienne są jaskrawo zabarwione i pachną w ciągu dnia, np. Dendrobium. Te, które chcą zwabić do siebie motyle nocne, koncentrują się głównie na wydzielaniu silnego i przyjemnego dla owadów zapachu tylko w nocy, np. Angraceum.
Część kwiatów wabi zwierzęta oferując pokarm w postaci nektaru, ale są też takie, które tworzą swego rodzaju pułapki i tylko udają, że mają dla skrzydlatego gościa coś smacznego. Do kwiatów pułapkowych należą np. Pterostylis i Cypripedium (obuwik pospolity). Zwabiony owad przysiadając na płatkach takiego storczyka wpada do wnętrza kwiatu. Mechanizmy pułapki są różne, np. Pterostylis reaguje na dotyk, zamykając owada w swoim wnętrzu. Aby wyjść, owad musi pokonać drogę która zmusza go do otarcia się o prętosłup. W ten sposób zabiera pyłek lub zapyla kwiat. W jaki sposób działa Pterostylis można zobaczyć w 43 sekundzie poniższego filmu opublikowanego na YouTube przez użytkownika Andrea Aromatisi.
Wśród orchidei jest też grupa kwiatów naśladowczych. Część z nich upodabnia się do roślin, które oferują pyłek lub nektar. Istnieją również i takie storczyki, które upodabniają swoje kwiaty do samic niektórych owadów, przy okazji wydzielając zapach wabiący samce. Do zapylenia dochodzi na drodze pseudokopulacji. Przykładem takiego storczyka jest Myoxanthus.
Nie wszystko złe co w doniczce mieszka
Podłoże dla storczyków jest organiczne i składa się zazwyczaj z kory, mchu i torfu. Tworzy ono razem z rośliną taki swój mały ekosystem. Istnieją różne gatunki owadów i innych żyjątek, które współżyją ze storczykami, aczkolwiek będę dziś opowiadać tylko o tym, co spotkało mnie osobiście. Pewnego razu, oglądając doniczkę jednego z moich Phalaenopsis, natrafiłam na… meduzy. Chodzi oczywiście o grzyby kapeluszowe, które wyrosły w podłożu i tam sobie żyją – tak po prostu – przypominając właśnie meduzy. Współmieszkanie z takimi organizmami zazwyczaj storczykom nie szkodzi. Mój storczyk rośnie pięknie i mu to nie przeszkadza, a grzyby zamierają gdy podłoże wyschnie i odradzają się zaraz po podlewaniu.
Pamiętajmy jednak, że jeśli do wody w której zanurzyliśmy storczyka mieszkającego z grzybnią włożymy innego storczyka, który grzybów nie posiadał, to również u niego mogą się one pojawić.
Oto moja meduza. Grzyby czasem wyrastają poza doniczkę.
Czy Phalaenopsis potrzebuje przezroczystej osłonki?
Jeżeli nie ma uszkodzonych liści, to niekoniecznie. Kiedyś wyczytałam gdzieś, że przezroczyste doniczki i osłonki stosuje się dlatego, że jako epifity storczyki pobierają światło również przez korzenie. Tak naprawdę przezroczysta doniczka ma pomóc nam w obserwacji korzeni – czy są zdrowe, czy nie ma szkodników, czy trzeba podlać. Zdrowy storczyk większość światła pobiera przez liście, więc wybór osłonki jest kwestią gustu.
Gutacja
Czasem na dolnej części liści i łodygach można zauważyć kropelki bezbarwnej cieczy przypominające rosę. W dotyku jest ona kleista. Jest to efekt zjawiska gutacji. Storczyk w ten sposób wydala nadmiar związków organicznych. W warunkach naturalnych za ich pomocą storczyki wabią owady zapylające. Jest to zjawisko jak najbardziej pozytywne i wskazuje na dobre samopoczucie storczyka.
Te małe kropelki na końcu pędu przypominające rosę są efektem zjawiska gutacji.
Niebieskie oszukaństwo
Storczyki niebieskie tak naprawdę są białe. Szafirową barwę płatków uzyskuje się poprzez wstrzyknięcie w pęd barwnika na etapie wzrostu. Po przekwitnięciu będziemy mieć białego storczyka, takiego jak mój.
Oto storczyk kupiony jako niebieski. Teraz kwitnie na biało.
Ostatnia ciekawostka: czy zauważyliście, że prętosłup kwiatu Phalaenopsis przypomina twarz małego kosmity?
Bibliografia
D. L. Szlachetko, T. Kubala, T. Kusibab, Orchidee amatorska uprawa storczyków, MULTICO Oficyna Wydawnicza
L. Röllke, Storczyki uprawa i pielęgnacja, MULTICO Oficyna Wydawnicza
